Pelin Aykın / 1 – Yapay zeka teknolojileri
Orman yangınlarıyla ilgili yaygın bir sorun, tespit edildiklerinde zaten geniş çapta yayılmış olmaları ve önemli tahribata neden olmalarıdır.Bazı şirketler, uydu görüntülerini kullanarak alevleri çok erken aşamalarında tespit edebilen yapay zeka araçları geliştiriyor. Almanya’daki ABD merkezli Descartes Labs ve OroraTech, birkaç dakikada sorunlu bölgelerin uydu görüntülerinde duman veya termal kızılötesi verilerdeki değişiklikler gibi bir yangının işaretlerini arıyor. Bir orman yangınının farklı özelliklerini aramak için eğitilen algoritmalar yangını tespit ettiğinde söz konusu bölgenin koordinatlarını itfaiyeye gönderiyor.
Yapay zeka ayrıca bir yangının nasıl büyüyüp hareket edebileceğini de tahmin edebilir. ABD, Kanada, İspanya, Portekiz, Avustralya gibi yangına eğilimli ülkelerde yaygın olarak bu sistem kullanılırken, ABD’deki WIFIRE Firemap gibi yangının çıktığı konumu gösteren uygulamalar, yetkililerin tahliyeleri planlamasına yardımcı olabilir. Kameralar, yer sensörleri ve kızılötesi radarlarla donatılmış uçaklarla birlikte hava durumu, topografya ve kuruluk gibi uydulardan gelen gerçek zamanlı verileri kullanan yapay zeka modelleri, İtfaiyecilere yangının yerini, yayılma hızını ve hangi yönde olduğunu söyleyebilir.
2 – Drone’lar
Klasik uçaklar genellikle orman yangınlarını takip etmek veya bunlarla mücadele etmek için çok hantaldır ve karanlıkta veya yoğun dumanda kullanımları kısıtlıdır. Ayrıca uçaktaki ekipler de kendini riske atar. Bununla birlikte, uzaktan kumandalı drone’lar, gerçek zamanlı verileri yakalayabildikleri ve uzaktan müdahale edenleri bilgilendirebildikleri için bir çözüm sağlayabilir.İtfaiye drone’ları, rüzgar yönünü, yüksek çözünürlüklü duman görüntülerini ve diğer değişkenleri yakalayan termal görüntüleme kameralarıyla donatılabilir. Drone’lar ayrıca, yangınla doğrudan mücadeleye yardımcı olmak için etkilenen bölgelere su da verebilir.
3 – Robotlar
Drone’ların yanı sıra, yangına yerden müdahale için uzaktan kumandalı robotlar da geliştiriliyor. İspanyol itfaiye ekipmanı üreticisi Vallfirest’in “Dronster” robotu, bu iş için özel olarak tasarlandı.Orman kesici robot, nem ve sıcaklık gibi ilgili verileri toplarken yangının yayılmasını durduran hendekler oluşturabilen bir kazıcı ile donatıldı. Ayrıca uzak bölgelere ekipman taşıyabiliyor ve yaralıları etkilenen bölgelerden uzaklaştırabiliyor. Estonya merkezli Milrem Robotics şirketinin “Multiscope Rescue Hydra” robotuysa, askeri bir tanka benziyor ancak su ve köpük püskürtebiliyor. Uzaktan kontrol edilebilen robot, 62 metreye kadar olan mesafelere su veya köpük püskürtebiliyor. New York Üniversitesi de akıllı kararlar verebilen otonom bir itfaiye robotunun prototipini geliştirdi. İsveçli robot şirketi Unifire’ın ürettiği “FlameRanger” ise dakikada 5 bin litreye kadar su veya köpük püskürtmeden önce sıcak noktaları bulmak için yapay zeka teknolojisini kullanıyor.